نارسایی مزمن کلیوی(CKD)

نارسایی مزمن کلیه یا مرحله انتهایی بیماری کلیوی یک بیماری پیش رونده و غیر قابل برگشت است که در طی آن عملکرد کلیه­ها دچار اختلال می­شود. این اختلال باعث کاهش دفع مواد محلول خاص توسط کلیه می­شود و در مایعات بدن باعث ایجاد وضعیت خطرناک و کشنده­ای به نام اورمی می­گردد. جهت  جلوگیری از ایجاد وضعیت اورمی در بدن افرادی که به این حالت دچار می­شوند عمل دیالیز صورت می­گیرد. در این حالت کاهش مواد محلول از خون به صورت مصنوعی و توسط دستگاه دیالیز صورت می­گیرد.

 

پاتوژنز

بیماری دارای 5 مرحله است.(برای مرحله بندی تعیین   GFRضروری است) که درمراحل اول و دوم آن معمولا نشانه­ای از کاهش GFR وجود ندارد اما ممکن است نشانه­هایی از بیماری زمینه­ای کلیه وجود داشته باشد(ادم در بیمار مبتلا به سندرم نفروتوکسیک). اگر افت GFR در مراحل 1و2 وجود داشته باشد در مرحله 3 و4  پیشرفت کرده و عوارض بالینی و آزمایشگاهی CKDبرجسته می­شوند. تقریبا تمامی دستگاهها درگیر می­شوند اما مشهودترین عوارض شامل کم خونی و خستگی زودرس کاهش اشتها و سوء تغذیه پیشرونده، اختلال در تعادل آب و الکترولیتها و... است. اگر بیماری تا مرحله 5 پیشرفت کند تجمع سموم به اندازه­ای می­رسد که بیمار اختلال قابل توجهی در تندرستی، وضعیت تغذیه­ای و فعالیتهای روزمره خود تجربه می­کند که حاصل سندرم اورمیک است. این حالت می­تواند منجر به مرگ شود مگر اینکه درمان جایگزین کلیه(دیالیز یا پیوند) انجام شود.

علائم اورمی در نارسایی مزمن کلیه

تجمع صدها نوع ماده سمی در ایجاد این سندرم دخیل هستند این مواد شامل ترکیبات محلول در آب، آبگریز، متصل به پروتئین و باردار و غیر باردار هستند. اعمال متابولیک و اندوکرین که در حالت طبیعی توسط کلیه ­ها انجام می­شوند نیز مختل می­شوند و این موضوع منجر به کم خونی، سوء تغذیه و متابولیسم غیر طبیعی کربوهیدرات­ها، چربی­ها و پروتئین­ ها می­شود. سطوح پلاسمایی بسیاری از هورمون­ها تغییر می­کند که نتیجه ­ای است از احتباس ادراری کاهش تخریب و تنظیم غیر طبیعی این هورمون­ها است.

 

تظاهرات بالینی و آزمایشگاهی CKD

اختلالات الکترولیتی به­صورت هایپر ناترمی، هایپرکالمی، هایپرفسفاتمی و احتباس حجم بروز می­کنند. سایر تظاهرات شامل رنگ پریدگی، خارش، اکیموز، خستگی، سندرم پاهای بیقرار(عوارض عصبی عضلانی) سردرد، اختلال عملکرد ذهنی لتارژی، تشنج و کما می­باشند. بیماران در مراحل پیشرفته دچار بیماری­های قلبی عروقی (نارسایی قلبی،بیماری ایسکمیک قلبی،هایپرتروفی بطن چپ و هایپر تانسیون) و کم خونی، افزایش استعداد به عفونت و... می­شوند. 

 

راه­های درمانی بیماری­های مزمن کلیوی

بسته به این که بیمار در کدام مرحله از نارسایی مزمن کلیه باشد از درمان ساده با تجویز یک سری از داروها و رعایت رژیم غذایی خاص، تا دیالیز و پیوند کلیه استفاده می­شود.

روش­های درمان نارسایی مزمن کلیه عبارتند از:

• دیالیز

• پیوند کلیه

 

منابع:

Akmal M, Perkins S, Kasim SE, Oh HY, Smogorzewski M, Massry SG. 1993. Verapamilprevents chronic renal failure-induced abnormalities in lipid metabolism. Am J Kidney Dis. 22(1):158-63.

Albert C.M, Jing M, Rifai N. 2002. Prospective study of C-reactive protein,homocysteine and plasma lipid levels as predictors of sudden cardiac death, Circulation. 105(22). p: 2595-2599.

Canaves J, Herrlinger S, Pruy A. 1999. Inflammation enhances cardiovascular risk and mortality in hemodialysis patients. Kidney International 55:648–658.