رفلاکس چیست ؟

رفلاکس (برگشت) زمانی ایجاد می شود که محتویات معده مثل اسید معده , پپسین و اسیدهای صفراوی با منشا روده باریک  به دنبال اشکال عملکرد دریچه بین معده و مری به طور معکوس به سمت مری برمی گردند و با ورود به فضای مری و حتی راه های تنفسی باعث بروز مجموعه ای از علائم واختلالات می شوند.برگشت ترشحات معده به مری روزانه انجام می شود ( تا 50 بار در روز ورود ترشحات معده به مری طبیعی است ). ساختار فیزیولوژیک مری با برگشت ترشحات معده در محدوده طبیعی کاملا تطابق دارد و آثار مخرب آن را به راحتی کنترل می نماید.وقتی که به دلایل عملکرد ناقص دریچه بین معده و مری و اختلالات پاتولوژیک، تعداد رفلاکس ها بیش از حد طبیعی باشد، مخاط مری و  حنجره، آسیب جدی می بیند. ورود پپسین به مری و حنجره باعث تخریب لایه موکوسی این نواحی می شوند. زیرا در این نواحی لایه مخاطی قوی و سلولهای پوششی محافظ به اندازه کافی وجود ندارند؛ همچنین PH  آن قدر بالانیست که بتواند با غیر فعال سازی  پپسین آثارمخرب آن را خنثی نماید.

دریچه معده به صورت حلقه ای عضلانی در مدخل معده قرار گرفته است که به آن  اسفنگتر تحتانی مریLOS)  )  lower oesophageal sphincter گفته می شود. اسفنگتر تحتانی مری، به طور نرمال هنگام بلع برای اجازه ورود غذا به معده گشوده شده و مجددا برای جلوگیری از برگشت محتویات معده به مری بسته میگردد.

رفلاکس یکی از شایعترین بیماریهای مزمن در دنیا می باشد که تخمین زده می شود تنها در بریتانیا 4 میلیون نفر روزانه از آن رنج می برند این بیماری به عنوان بیماری رفلاکس معده به مری(GORD) Gastro-oesophageal Reflux Disease شناخته می شود.در طول رفلاکس، ممکن است محتویات معده از مری بالا بیایند به طوری که ازاسفنگتر بالای مری هم رد شوند و به گلو و احتمالا راه های هوایی وارد شوند. در این صورت به آن، رفلاکس گلو به نای(LPR) Laryngopharyngeal Reflux گفته می شود.

در رفلاکس مواد و ترکیبات زیر به مری و بالاتر وارد می شود:

•  اسید کلریدریک معده

• پپسین ؛ آنزیم پروتئاز معده

• اسیدهای صفراوی؛ املاح و ترکیبات مربوط به ترشحات مری

• آنزیم های پروتئاز موجود در ترشحات مری ( دئودنوم)

• موکوس؛ لایه مخاطی و ژل مانند محافظ معده.   

• بی کربنات ؛  یون های با بارمنفی که اسید های مواد غذایی و نوشیدنی ها را خنثی می کند.

علل ایجاد کننده رفلاکس چیست ؟

• مصرف زیاد داروهای مسکن

• مصرف الکل و سیگار

• رژیم غذایی نامناسب

• استرس و اضطراب

• سبک زندگی پرتنش و ...

• بیماری رفلاکس معده- مری

رفلاکس و کیفیت زندگی

بیماری رفلاکس افزون بر آسیب های بافتی و مشکلات جسمی که به وجود می آورد می تواند بر کیفیت و شادابی زندگی روزمره به شدت تاثیر بگذارد .

اغلب مبتلایان به GORDاز کیفیت زندگی به دلایل مشکلات و ناراحتی هایی که حین خواب , نوشیدن , غذا خوردن , محدودیت های اجتماعی و فیزیکی برایشان ایجاد می شود شکایت دارند .

محدودیت هایی که مبتلایان به GORD دارند مانند کسانی هستند که دچار حمله قلبی شده اند و حتی کیفیت زندگی آن از مبتلایان به کانسر و دیابت پایین تر است.  اختلالات جسمی که به وجود می آورد می تواند بر کیفیت و شادابی زندگی روزمره به شدت تاثیر بگذارد .

تشخیص بیماری رفلاکس:

 زمانی که علائم اولیه بیماری رفلاکس مثل سوزش سر دل، برگشت محتویات معده ومشکل در بلع را در خود دیدید، ممکن است که به شما توصیه شود، دارو مصرف کنید یا سبک زندگی خود را مثل عادات مربوط به رژیم غذایی خود را تغییر دهید.اگر علایم بیماری باقی ماند پیشنهاد می شود که برای تائید یا رد بیماری رفلاکس از تست های تشخیصی استفاده شود.

 برای تشخیص بیماری رفلاکس از تستهای مختلفی مثل بررسی pH  24/48 ساعته، تست مقاومت، بلع باریوم و اندوسکوپی استفاده می شود. همه این تست ها پر هزینه ، تهاجمی ، زمان بر و برای بیمار آزار دهنده است. 

آزمایش PEPTEST چیست ؟

Peptest یک تست دقیق، بدون درد، ارزان قیمت و غیر تهاجمی است که می تواند به طور قطعی بیماری رفلاکس را مشخص کند. این تست حضور پپسین (آنزیم معده ) را در بزاق دهان بررسی می کند. چون پپسین آنزیمی است که فقط در معده تولید می شود پس اگر در مری ،گلو، دهان و ریه ها پیدا شود دلیل بر بیماری رفلاکس است. کیت Peptest یک ابزار پزشکی تشخیصی Invitro بر اساس روش ایمنولوژی است که محتوی دو آنتی بادی مونوکلنال پپسین است که به سرعت و آسانی منجربه شناسایی پپسین در یک نمونه کلینیکی بزاق ،می شود. 

کیت peptest چگونه کار می کند؟

آنالیز بزاغ با این روش حدود 20 دقیقه طول می کشد.در این تست از آنتی بادی مونوکلونال علیه پپسین انسانی در بزاغ استفاده می شود. تیوپ حاوی نمونه بزاغ به مدت 5 دقیقه در دور 4000 rpm سانتریفیوژمی شود، سپس لایه بالایی دور ریخته می شود. نمونه موجودر تیوپ توسط بافر رقیق می شود و به مدت 10 ثانیه آنها را مخلوط می کنیم .80 میکرولیترازمحلول را برروی کیتPeptest  می چکانیم . این تست کمی شبیه تست بارداری است و اگر خط آبی مشاهده شود به معنای حضور پپسین در بزاغ است. ما حتی می توانیم با این تست غلظت یا کثرت پپسین در نمونه را با دستگاه الکترونیکی جانبی flow reader اندازه گیری کنیم.

نحوه جمع آوری نمونه در peptest

توصیه می شود که 48 ساعت قبل از انجام Peptest مصرف آب قلیایی و داروی آنتی اسید و رژیم های غذایی خاص را متوقف نماید.

1) صاف کردن گلو با سرفه کردن   2) ریختن بزاق دهان در تیوب   3) تکرار مرحله قبل تا رسیدن به حجمml  1   4) تکان دادن تیوب

مزایای آزمایش:

• جمع آوری سریع نمونه و آماده سازی آسان برای آزمایش

• به راحتی در مراکز پزشکی انجام پذیراست  و نیازی به تجهیزات و افراد آموزش دیده خاصی ندارد .

• پاسخ ها در مدت 2 ساعت آماده می شود.

• نیازی به انجام روش های تهاجمی نیست . 

• آزمایش برروی تعداد متنوعی از نمونه های بالینی انجام پذیر است .  

• سطح تشخیص و اندازه گیری پپسین در نمونه ها حدود 16 نانوگرم در میلی لیتر می باشد.

• آزمایش دارای اختصاصی بودن و حساسیت بالای 90درصد می باشد.

• آزمایش Pep Test  دارای تاییدیه های بین الملی چون CE ، MHRA  می باشد.

درمان بیماری رفلاکس چگونه است ؟

اگر تشخیص بیماری رفلاکسGORD یا  LPR داده شود . روش های در مانی مختلفی در دسترس است.  این روشها  شامل تجویز دارو ، رژیم غذایی ، تنظیم سبک زندگی و جراحی است . دارو هایی که می توان در این زمان تجویز کرد شامل :

• داروهای آنتی اسید( این دارو به سرعت علائم را برطر ف می کند اما معمولا برای کنترل و درمان رفلاکس مزمن کاربرد ندارند)

• مهارکننده H2 هیستامینH2-receptor antagonists (H2RAs): داروهای بلوک کننده گیرنده های هیستامین (H2) از تاثیر هیستامین برای تحریک سلولهای معده جلوگیری می کند و از ترشح زیاد اسید معده جلوگیری می نماید .این دارو محدودیت زمانی اثر بخشی دارد (8تا 12 ساعت ) بنابراین ترشح مداوم شبانه روزی اسید معده را نمی توانند کنترل نمایند 

• یا مهارکننده پمپ پروتون  prescribed proton-pump inhibitors (PPIs): مهمترین این داروها که برای کنترل رفلاکس به کار می روند  (PPIS) Proton pump Inhibitors نام دارند که با مهارتولید اسید از سلول های معده (مهارکننده پمپ پروتون ) تاثیر به سزائی در مهار ترشح اسید و کاهش آثار مخرب آن دارد .PPIS داروهای موثرتری می باشند ولی مصرف طولانی مدت آنها عوارض جانبی زیادی دارد .

نکته: این دارو به سرعت علائم را برطر ف می کند اما معمولا برای کنترل و درمان رفلاکس مزمن کاربرد ندارند.

Diet and lifestyle changes: بسیاری از افراد از روشهای مختلفی مثل مصرف آب قلیایی و تغییر سبک زندگی یا رژیم غذایی برای درمان استفاده می کنند .

جراحی معمولا زمانی انجام می شود که سایر روش های درمانی عمل نکرده باشند. در سال های اخیر انجام اعمال جراحی افزایش یافته است

جراحی رفلاکس با استفاده از سیستم و روش جدید Linx

 بیماری رفلاکس اغلب به دلیل ضعف یا آسیب دریچه معده به نام اسفنگتر تحتانی مری (LOS) و به دنبال آن برگشت محتویات معده به مری ایجاد می شود. سیستم LINX یک نوار انعطاف پذیر است که که ذرات تیتانیوم با هسته آهن ربایی تشکیل شده است که برروی اسفنگترLOS آسیب دیده کاشته می شود. این سیستم طوری طراحی شده است که برای جلوگیری از برگشت محتویات معده  بسته می شود و زمان ورود غذا به معده یا استفراغ  گشوده می شود. سیستم LINX با لاپراسکوپی یا  جراحی keyhole  در بالای معده، پیرامون مری قرار می گیرد. در این عمل بیماران معمولا تحت بیهوشی کامل هستند؛ 4 شکاف در ناحیه شکم ایجاد می شود. این عمل معمولا کمتر از یک ساعت طول می کشد. 

 

منبع: www.peptest.co.uk

واحد تحقیق و توسعه آزمایشگاه اریترون ;ETDC