میزان هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG)در بارداری چه تغییراتی می‌کند؟

در هفته‌های اولیه بارداری، hCGهورمون در حفظ عملکرد جسم زرد مهم است. تولید hCG در سه‌ماهه اول بارداری (8-10 هفته) به طور پیوسته افزایش می‌یابد و در حدود هفته دهم بارداری پس از آخرین چرخه قاعدگی به اوج خود می‌رسد. در ادامه باقیمانده از زمان بارداری سطح آن به‌آرامی کاهش می‌یابد و طی چند هفته پس از زایمان hCG به حداقل میزان خود می‌رسد.

وقتی حاملگی خارج از رحم اتفاق می‌افتد (خارج رحمی)، سطح hCG در خون با سرعت کمتری افزایش می‌یابد. هنگامی‌که به حاملگی خارج رحمی مشکوک هستید، اندازه‌گیری سطح hCG در خون (اندازه‌گیری تیتر hCG) با گذشت زمان ممکن است در کمک به تشخیص بارداری خارج رحمی کمک نماید.

به طور مشابه، ممکن است هنگامی‌که جنین درحال‌رشد دارای نقص کروموزوم مانند سندرم داون باشد، سطح خونی hCG غیرطبیعی باشد. از آزمایش hCG به عنوان بخشی از غربالگری برای ناهنجاری‌های جنین‌بین هفته‌های 11 تا 20 بارداری، به طور معمول همراه با چند مارکر دیگر استفاده می‌شود.

 

از آزمایش hCG چگونه استفاده می‌شود؟

تست hCG که نتیجه مثبت یا منفی (تست‌های کیفی) می‌دهند وجود hCG را تشخیص می‌دهند. این آزمایش‌ها ممکن است توسط آزمایشگاه، در مطب پزشک یا در خانه با استفاده از تست بارداری در منزل (Baby check) انجام شود. روش‌ها اندکی متفاوت هستند اما در بیشتر موارد، نوار آزمایش در یک ظرف ادرار فرورفته یا در معرض جریان ادرار خانم قرار می‌گیرد. یک خط رنگی در مدت‌زمان تعیین شده برای هر نوار تشخیصی که معمولاً حدود 5 دقیقه است، ظاهر می‌شود. برای نتایج دقیق آزمایش، مهم است که به‌دقت دستورالعمل‌های انجام تست طریق بروشور آن انجام گردد. اگر تست مشکوک باشد (خط ظاهر شده در نوار تشخیص بارداری کم‌رنگ بوده و به طور واضح قابل‌شناسایی نباشد)، اغلب چندین روز بعد تکرار می‌شود و یا اگر خانم علائم بارداری (مثل عدم عادت ماهیانه سروقت) را داشته باشد نیز بهتر است آزمایش بین 48 تا 72 ساعت بعد تکرار گردد. از آنجا که hCG به‌سرعت افزایش می‌یابد، یک آزمایش منفی اولیه می‌تواند در این بازه زمانی مثبت شود.

روش استفاده از بیبی چک یا تست بارداری خانگی

چه موقع آزمایش hCG در خواست داده می‌شود؟

برای تأیید بارداری، زمان آزمایش بستگی به‌دقت زن در روز انتظار برای قاعدگی و همچنین روش اندازه‌گیری hCG  در خون یا ادرار دارد. به‌طورکلی، آزمایش خون حساسیت بیشتری نسبت به آزمایش ادرار دارد و می‌تواند دو روز قبل از شروع بارداری برای خانم انجام شود. آزمایش hCG ادرار یا خون تا 10 روز پس از دست رفتن دوره قاعدگی به طور قابل‌اعتماد انجام می‌شود. حتی با استفاده از آزمایش ادرار، خانم ممکن است روزی که قاعدگی خود را از دست می‌دهد تشخیص دهد که آیا باردار است یا خیر، اما نتیجه آن می‌تواند به طور منفی کاذب باشد. اگر آزمایش اول خانم منفی باشد اما همچنان او به حاملگی مشکوک باشد، آزمایش را باید در 48 تا 72 ساعت بعد تکرار نماید.

آزمایش‌های کمی hCG خون ممکن است، زمانی که پزشک می‌خواهد بارداری خارج رحمی را شناسایی یا رد کند یا یک زن را بعد از سقط جنین کنترل کند طی چندین روز به طور مکرر انجام شود. در این موارد، یک زن ممکن است در ابتدا علائم و نشانه‌های طبیعی بارداری را تجربه کند اما سپس ممکن است نشانه‌ها یا علائمی داشته باشد که نشان دهد بارداری طبق انتظار پیش نمی‌رود.

 

برخی از علائم و نشانه‌های حاملگی خارج رحمی شامل موارد زیر است:

• خونریزی غیرطبیعی از واژن - به دلیل اینکه زن باردار است، ممکن است قاعدگی منظمی نداشته باشد اما ممکن است خونریزی خفیف یا لکه بینی با بارداری خارج رحمی داشته باشد.

• درد کمر

• درد یا گرفتگی در پایین شکم یا یک طرف لگن

در صورت عدم درمان، علائم و نشانه‌ها بدتر می‌شوند و می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• سرگیجه

• احساس ضعف یا بی‌حالی

• فشار خون پایین

• درد در ناحیه شانه

• درد ناگهانی و شدید در ناحیه لگن

• تب، علائم شبیه آنفولانزا

• استفراغ

• ناحیه اطراف بارداری خارج رحمی ممکن است پاره شود و شروع به خونریزی کند و در صورت عدم تشخیص می‌تواند منجر به ایست قلبی و مرگ شود.

• آزمایش hCG ممکن است قبل از انجام یک روش پزشکی یا درمانی انجام شود که ممکن است در دوران بارداری مضر باشد.

نتیجه آزمایش بارداری hCG نشان‌دهنده چیست؟

نتیجه منفی hCG به این معنی است که بعید است زن باردار باشد. با این حال، آزمایشاتی که در اوایل بارداری خیلی زود، قبل از اینکه سطح hCG  قابل‌توجهی وجود داشته باشد، انجام شود ممکن است منجر به نتیجه منفی کاذب گردد. اگر احتمال زیادی برای بارداری وجود داشته باشد، آزمایش ممکن است در عرض یک هفته تکرار شود.

hCG  مثبت به این معنی است که زن احتمالاً باردار است. با این حال، در خانمی بعد از یائسگی یا مصرف مکمل‌های هورمونی، نتیجه مثبت کاذب می‌تواند رخ دهد.

سطح خونی hCG در خانمی با حاملگی خارج رحمی معمولاً با سرعت کمتری از حد طبیعی افزایش می‌یابد. به طور معمول، میزان هورمون hCG در چهار هفته اول بارداری طبیعی، هر 48 تا 72 ساعت دوبرابر می‌شود، سپس در هر 96 ساعت در شش هفته با رشد کمتری افزایش می‌یابد.

غلظت hCG به دنبال سقط جنین به‌سرعت کاهش می‌یابد. اگر hCG به میزان غیر قابل‌شناسایی نرسد، ممکن است بقایای جنین (بافت باقیمانده تولیدکننده hCG)در رحم مادر باقی‌مانده باشد که باید به‌وسیله عمل کورتاژ برداشته شود.

سطح بالای hCG ممکن است نشان‌دهنده این باشد که سن حاملگی اشتباه محاسبه شده است، یا بارداری مولار وجود دارد یا اینکه حاملگی چندقلویی است.

 

چه عواملی می‌تواند باعث  آزمایش hCG منفی کاذب ادرار شود؟

اگر ادرار خیلی رقیق باشد یا آزمایش خیلی زود انجام شود، آزمایش‌های hCG ادرار ممکن است نتیجه منفی کاذب بدهد. داروهای خاصی مانند دیورتیک ها و پرومتازین ممکن است باعث ایجاد نتایج منفی کاذب ادرار شود.

 

چه عواملی می‌تواند باعث ایجاد نتیجه مثبت کاذب شود؟

داروهایی مانند آنتی‌هیستامین‌ها، داروهای ضد اضطراب، داروهای ادرارآور، ضدتشنج، داروهای ضد پارکینسون، خواب‌آورها و داروهای آرام‌بخش ممکن است باعث ایجاد نتایج مثبت کاذب گردند.

وجود پروتئین در ادرار (پروتئینوریا)، وجود خون در ادرار (هماچوری) یا گنادوتروپین هیپوفیز اضافی نیز ممکن است باعث ایجاد hCG مثبت کاذب ادرار شود.

گزارش‌هایی از نتایج مثبت کاذب hCG خون به دلیل وجود انواع خاصی از آنتی‌بادی‌ها که در برخی از افراد وجود دارد، اگر نتایج مشکوک باشد، ممکن است با آزمایش با روش دیگری تأیید شود.

منبع:

https://labtestsonline.org